نگاهی به کارنامه زیست‌محیطی جمهوری اسلامی به بهانه زایش یوزپلنگ‌ها

خبر تولد توله‌های زوج یوز ایرانی به نام‌های «ایران» و «فیروز» در شرایط اسارت و با کمک دامپزشکان سبب شادمانی دوست‌داران طبیعت در ایران شده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در تایید این خبر گفته است که این توله‌های سه قلو، در سایت مرکز تکثیر یوز ایرانی در منطقه توران استان سمنان به دنیا آمدند و هر سه ماده هستند.

علی سلاجقه می‌گوید که حال مادر و توله‌ها فعلاً طبیعی است و همگی تحت مراقبت‌های ویژه هستند.

این خبر در حالی باعث شادی علاقمندان به محیط زیست و حیات وحش ایران شد که هفته قبل از آن قتل یک قلاده پلنگ سرگردان در قائمشهر، کشتن یک خرس قهوه‌ای در اردبیل، و سپس پیدا شدن جسد مثله شده یک توله خرس سیاه در مازندران بسیاری از علاقه‌مندان به محیط زیست و حیات وحش را شوکه کرده‌ بود.

مواردی مانند مرگ و کشتار جانوران حفاظت‌شده و حبس و مرگ مشکوک فعالان محیط زیست در بخش‌های مختلف کارنامه جمهوری اسلامی دیده شده است.

آذر سال ۱۳۹۹ ماده‌ببر سفید باغ وحش ارم بر اثر نزاع با ببر نر کشته شد. پس از بررسی‌ها مشخص شد اقدام غیراصولی و غیرکارشناسی مسوولان باغ نسبت به قراردادن ببر نر در مجاورت جایگاه استراحت ماده‌ ببر سفید علت مرگ این جانور بوده‌ است.

در سال ۱۳۸۹ و در پروژه احیای ببر مازندران نیز که با واردکردن ببرهای سیبری از روسیه آغاز شد، یک ببر نر به دلیل ابتلا به بیماری مشمشه در باغ وحش ارم تلف شد. در سال ۹۲ هم یک ببر بنگال در این مجموعه بر اثر خفگی در استخر محوطه باغ وحش از بین رفت.

سال ۹۸ هم یک قلاده شیر نر ایرانی به‌نام «کامران» که از باغ وحش بریستول بریتانیا به باغ وحش تهران منتقل و «هیرمان» نامگذاری شده بود، بعد از مدتی به علت اختلال در قسمت فوقانی سیستم تنفسی تا آستانه مرگ پیش رفت. شیر ایرانی که زمانی در دشت‌های کشور زندگی می‌کرد بیش از ۸۰ سال است که به دلایلی، از جمله تخریب زیستگاه و شکار در ایران منقرض شده و تنها یک جفت شیر نر و ماده ایرانی در باغ‌ وحش‌ ارم و در شرایط اسارت زندگی می‌کنند.

مرگ گورخرهای ایرانی در راه انتقال از توران شاهرود به پارک ملی کویر در گرمسار، تلف شدن حیوانات باغ وحش صفادشت، و مرگ شامپانزه‌های ارم از دیگر نمونه‌های ناکامی در حفاظت از گونه‌های جانوری در معرض خطر و محیط زیست ایران قلمداد می‌شود.

به گفته کارشناسان در حال حاضر کمتر از ۲۰ قلاده یوز در استان‌های سمنان، کرمان، یزد، و خراسان‌های رضوی، شمالی، و جنوبی زندگی می‌کنند که حفظ و نگهداری صحیح از آنها و اضافه شدن سه‌قلوهای تازه متولدشده به این جمع می‌تواند تاثیر به‌سزایی در حفاظت از این‌گونه در حال انقراض داشته باشد. چرا که در غیر این صورت، «یوز ایرانی» نیز همانند بسیاری دیگر از گونه‌های جانوری ایران در معرض خطر فوری و جدی «انقراض» قرار خواهد گرفت.