ایسنا/خراسان رضوی یک فعال محیط‌زیست گفت: پروژه‌های بزرگ و عمرانی مشهد همگی نه بر اساس نیاز مردم، بلکه بر اساس الگوی توسعه شهرهای سرمایه‌داری به وجود آمده‌اند و از این جهت شهرداری براساس دیدگاه سنتی خود عمل کرده است و اکنون مشهد بی‌نقشه اداره می‌شود.
حمید طراوتی در گفت‌وگو با ایسنا با اظهار به اینکه مهمترین چالش‌هایی که کلان‌شهرها با آن مواجه هستند، مسائلی است که مانع انسان برای زندگی خوب و سالم در فضای شهری می‌شود، گفت: در این رابطه می‌توان دو مسئله مهم ترافیک و آلودگی هوا را به عنوام مهمترین چالش‌های کلان‌شهرهایی مثل مشهد برشمرد. ترافیک سنگین یکی از مشکلات در اکثر شهرها و به خصوص کشورهای جهان سوم است که عرصه را برای زندگی تنگ می‌کند.
وی افزود: مسئله مهم دیگر آلودگی هواست. در شهرهایی با جمعیت بالای یک میلیون، ما روزانه ترکیبی از ۶۰۰ تا ۷۰۰ نوع مواد شیمیایی مختلف را تنفس می‌کنیم و معمولا متوجه نمی‌شویم که چه ترکیبات و ذراتی در هوا وجود دارد، اما می‌بینیم که بیماری‌های تنفسی، آلزایمر و... خیلی زیاد شده است. بهتر است در خصوص این مشکلات، رفتار پیشگیرانه داشته باشیم تا درمانگرانه
این فعال محیط زیست با بیان اینکه «شهرداری مشهد خوشبختانه به این مشکل مقداری توجه دارد و اقداماتی را در این زمینه انجام داده است»، گفت: به طور مثال تهیه دوچرخه‌های اشتراکی مسئله‌ای بود که سال‌ها مورد توجه بود، اما هیچ اقدامی برای اجرایی شدن و ایجاد زیرساخت‌هایش صورت نمی‌گرفت. قبل‌تر کسی اگر می‌خواست دوچرخه‌ای را تحویل بگیرد، باید چیزی گرو می‌گذاشت و یا پولی پرداخت می‌کرد که پروسه راحت و آسانی نبود.
طراوتی ادامه داد: چند وقت پیش، شهرداری چندین مسیر دوچرخه‌رو در بولوارها و مناطق مختلف ایجاد کرد که این اقدام در جهت حفظ محیط زیست شهری، کار خوبی بود؛ هرچند نه در خصوص این مسئله فرهنگ
سازی کافی انجام شد و نه مطالعه دقیقی صورت گرفت که در کدام مناطق بهتر است این مسیرها را ایجاد کنند. اوایل کار هیچ‌کس از این دوچرخه‌ها استفاده نمی‌کرد و الان هم شهرداری این دوچرخه‌ها را در برخی مناطق جمع کرده است.
وی ضمن تاکید بر اینکه «اگر فرهنگ‌سازی مناسبی در این زمینه انجام می‌شد، ایجاد مسیرهای دوچرخه‌رو می‌توانست اثرات خوبی داشته باشد»، افزود: در بخش فضای سبز، مشهد وضعیت خوبی دارد؛ هرچند ممکن است نیاز شهر خیلی بیشتر از این هم باشد. همچنین حمل و نقل عمومی و خطوط مترو پیشرفت خوبی داشته است.
کنشگر محیط زیست اقدام خوب دیگر شهرداری را توجه به مسئله عدالت ترمیمی دانست و اظهار کرد: عدالت ما بر پایه یک قانون خشک است و قانون نمی‌تواند تمامی موارد را دقیق قضاوت کند؛ زیرا قانون یک فرمول است که در همه‌جا صدق نمی‌کند. عدالت ترمیمی در شهر مشهد با همکاری دادگستری، نیروی انتظامی و تشکل‌ها در حال اجراست تا از میزان گسترش زندانی‌ها در شهر کاسته شود.
شهر باید برای تمام افراد مناسب باشد نه ۳۰ درصدی که اتومبیل دارند
طراوتی تصریح کرد: اما مسئله اصلی ما که باعث این مشکلات می‌شود، بنیان‌های فلسفی دارد. در حال حاضر فلسفه‌ای که در همه شهرهای ما وجود دارد، فلسفه قرن بیستمی است؛ به این معنا که شهر باید مرتب توسعه پیدا کند، دائم جاده‌ها و اتوبان‌های بیشتر احداث شده و در حقیقت شهرها برای اتومبیل‌ها ساخته می‌شوند و نه برای مردم. در صورتی که شهر باید برای زندگی اکثریت مردم مناسب باشد و مصالح زندگی آن‌ها در اولویت قرار بگیرد، نه فقط برای ۳۰ درصدی که دارای اتومبیل هستند.
وی ضمن اظهار به اینکه گسترش حمل‌ونقل عمومی شهر را برای اکثریت قابل زندگی‌تر می‌کند، بیان کرد: حفظ اتومبیل‌های شخصی محصولی است که در فرهنگ غربی به شدت وجود دارد و تنهایی عجیبی را برای مردم ایجاد کرده است؛ به این معنا که هر فردی در اتومبیل شخصی خود می‌نشیند و سریع می‌رانند؛ بنابراین جاده‌ها و اتوبان‌ها مرتب زیاد می‌شوند و کیفیت زندگی بهتر نمی‌شود، بلکه روز به روز پایین می‌آید.
فلسفه اداره مشهد قرن بیستمی است
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه فلسفه اداره شهر مشهد نیز همانند دیگر شهرها، قرن بیستمی است، توضیح داد: یعنی شهر نه براساس گسترش یک محیط اجتماعی، بلکه بر اساس گسترش سازه‌ها، اتوبان‌ها و... بنا شده است. درصورتی که وضعیت کنونی شهر با ۳۰ سال یا یک قرن پیش بسیار متفاوت است. ما در حال حاضر به میزان قبل، فضا، ظرفیت، آب و... در اختیار نداریم و بسیاری از منابع طبیعی ما دچار کمبود هستند. در این زمینه ما باید صرفه‌جویی کرده و سعی کنیم برای مردم عادی که دسترسی به اتومبیل شخصی برایشان امکان‌پذیر نیست، امکانات عمومی را فراهم کنیم.
طراوتی تصریح کرد: این فلسفه، فلسفه قرن بیست‌ویکم است؛ یعنی کار شهردار فقط این نیست که پروانه ساخت صادر کند یا دستور ساخت اتوبان بدهد و کار شهرداران این است که با استفاده از دانشگاهیان، محققان و کارشناسان شهری طرح‌هایی بریزند که با اقلیم، شرایط اقتصادی، روحیه و فرهنگ مردم و تاریخ ما تطابق داشته باشد. این نکته تا حدی مغفول مانده است.
وی ادامه داد: الان تمرکز بر این است که به طور مثال در کمربند شهر، کمربند جنوبی احداث شود یا کوه‌های مشهد را از بین ببرند که هیچ خاصیتی هم ندارد و یا ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه می‌کنند تا اتومبیل‌ها راحت‌تر در مسیر طرقبه به نیشابور حرکت کنند.
دوربرگردان‌های بزرگ مشهد نه بر اساس نیاز مردم، بلکه بر اساس الگوی توسعه شهرهای سرمایه‌داری به وجود آمده‌اند
این فعال محیط زیست با اشاره به اینکه پروژه‌های بزرگ مشهد مثل دوربرگردان‌های بزرگ، همگی نه بر اساس نیاز مردم، بلکه بر اساس الگوی توسعه شهرهای سرمایه‌داری به وجود آمده‌اند، تاکید کرد: باید به دنبال یک الگوی جدید باشیم. در حال حاضر ما در قرن بیست‌ویکم هستیم. در دوران گرمایش زمین زندگی می‌کنیم که باید آب‌های زیرزمینی را تعادل بخشیم و به فکر راه‌حل برای آب شرب و انرژی مصرفی باشیم. از این جهت شهرداری براساس دیدگاه سنتی خود عمل کرده است و به این مسائل توجه چندانی نکرده است.
طراوتی با تاکید بر اینکه دغدغه شهرداری باید زندگی بهتر برای شهروندان باشد، افزود: در زمینه دوچرخه که حمل‌ونقل بسیار سالمی است، اقدامات خوبی انجام شد و اکنون خانم‌ها هم علاقه‌مند به استفاده از این امکانات هستند. البته تا حدودی در این زمینه مخالفت‌هایی وجود دارد، اما باید از این کار حمایت کرد.
چیدمان شهری باید عوض شود
وی با بیان اینکه چیدمان شهری باید عوض شود، توضیح داد: در حال حاضر حمل‌ونقل عمدتا براساس اتومبیل است و وقتی شخصی می‌خواهد اتوبوس سوار شود، احساس حقارت می‌کند. اتوبوس‌ها نه به موقع می‌آیند و نه حد و حدود جمعیتی دارد. افراد نمی‌توانند روی این وسیله نقلیه حساب کنند و این باعث می‌شود به سمت استفاده از وسایل شخصی یا تاکسی روی آورند.
این کنشگر محیط زیست یکی از المان‌های بسیار موثر در هر شهری را داشتن محله‌های شهری دانست و بیان کرد: هر محله باید به صورت جداگانه دارای مکان تفریحی، گردشگاه، تئاتر، سینما و... باشد و مردم محله بتوانند دور هم جمع شوند، شورا تشکیل بدهند و راجع به مشکلات محله باهم گفت‌وگو کنند.
مشهد بی‌نقشه اداره می‌شود
وی با بیان اینکه «مشهد متاسفانه بی‌نقشه اداره می‌شود» اظهار کرد: رشد جمعیت به حدی سریع بوده است که بی‌وقفه ساختمان‌سازی شده است. وقتی که می‌شود با پول همه‌چیز را خرید و تغییر داد، طبیعتا این شهر به شیوه درست توسعه پیدا نمی‌کند.
طرواتی ادامه داد: هر محله در شهر باید استانداردهای خودش را داشته باشد و فقط بر اساس همان استانداردها بشود ساختمان‌سازی کرد؛ به طور مثال یک پاساژ بزرگی که همانندش در خاورمیانه کم پیدا می‌شود در بولوار سجاد احداث می‌کنند که اگر راه‌اندازی شود، دیگر نمی‌شود در آن منطقه قدم زد و آرامش را از همه می‌گیرد. این‌ها همگی از چیدمان غلط نشأت می‌گیرد، درحالی که شهر باید بر اساس یک طرح عمومی و کلی شکل بگیرد.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه امنیت خاطر در شهر وجود ندارد، افزود: به طور مثال شما یک خانه‌ای را در یک منطقه‌ای می‌خرید و مدتی بعد می‌بینید که کنار خانه شما برجی را احداث کرده‌اند. این مسائل باید قواعد مدونی داشته باشد و مردم هم در جریان آن قرار بگیرند.
وی تصریح کرد: البته در این مشکلات تنها شهرداری مسئولیت ندارد؛ به طور مثال صنعت خودرو نیز در تلاش است که اتومبیل‌های بیشتری را به مردم بفروشد و تعداد زیادی خودرو به این صورت وارد شهر می‌شود؛ بنابراین سیاست‌های عمومی شهرها نیز در توسعه نامتوازن آن‌ها تاثیرگذار است و چیدمان شهری مسئله مهمی است که نیازمند اقدامات و طراحی‌ها در درازمدت است.
بودجه شهرداری در ابتدا باید صرف توسعه فضاهای اجتماعی شود
طراوتی با تاکید بر اینکه «در درجه اول بودجه شهرداری باید صرف توسعه فضاهای اجتماعی شود»، توضیح داد: یعنی اینکه در مکان‌های پرتردد یک راه‌آهن کم‌سرعت برای رفت‌وآمد مردم احداث و فضای سبز ایجاد کند. همچنین محوطه‌هایی برای سخنرانی‌ها و دورهمی‌های اجتماعی به وجود بیاورد و به طور کل شهر را به محله‌هایی برای لذت بردن و قابل استفاده مردم تبدیل کند.
این کنشگر محیط زیست افزود: کمربند جنوبی را که الان ساخته شده است می‌توانند به بزرگترین پارک طبیعی تبدیل کنند و شاید هیچ شهر مذهبی نباشد که چنین پارک بزرگی را داشته باشد. این نیاز به برنامه‌ریزی دارد؛ به طور مثال باید ورود اتومبیل را به آن قسمت ممنوع کرده و به جای آن حمل‌ونقل عمومی را تا آن محل گسترش دهند.
وی توسعه گردشگاه‌ها را مهم دانست و گفت: می‌بینید که کافی‌شاپ‌ها حتی در این شرایط کرونایی هم شلوغ هستند. به هر حال مردم نیازمند مکان‌هایی هستند که بروند و در آن‌جا از معاشرت با هم لذت ببرند. از آنجایی که این مسئله در درون شهر وجود ندارد، مردم مجبور هستند که با اتومبیل‌های خود به بیرون شهر روی بیاورند.
طراوتی ادامه داد: در مشهد باید به جای توسعه بیشتر الگوی سرمایه‌داری، جاده‌کشی، احداث بزرگراه‌ها و برج‌ها، در نگهداری زیرساخت‌ها، عوامل پایه‌ای، ترمیم خرابی‌های گذشته و شکل‌گیری فضاهای اجتماعی تلاش شود.
این کارشناس محیط زیست ضمن اظهار به اینکه «باید استاندارد سختگیرانه‌تری در رابطه با آلودگی هوا، چه در بخش شهری و چه صنعتی و در اطراف شهر ایجاد شود»، گفت: برای مثال یکی از مسائلی که مغفول مانده و شهرداری آن را به ثمر نرساند، مسئله ساماندهی کشف رود است. در حال حاضر مقدار زیادی مواد سمی وارد کشف رود می‌شود که از آب آن برای کشت و زرع استفاده شده و وارد تغذیه مردم می‌شود، در صورتی که با حفظ هزینه احداث اتوبان‌ها، می‌شود در این منطقه تصفیه‌خانه زد و در این شرایط کم‌آبی از آب آن استفاده کرد.
کاهش استفاده از اتومبیل‌های شخصی؛ مهمترین عامل بهبود زندگی شهری
وی افزود: همچنین کاهش استفاده از اتومبیل‌های شخصی مهمترین عاملی است که باعث بهبود زندگی شهری می‌شود. بنابراین ما باید اولویت‌هایمان را تغییر دهیم و این امر نیازمند فکر کردن و مدون شدن است. باید برای هر شهری قوانین و استانداردهای منطبق با شرایطش طراحی و برنامه‌ریزی شود.
طراوتی در پاسخ به این پرسش که نقش مردم در مسئله صیانت از محیط زیست چیست، اظهار کرد: نقش مردم در مسئله آسیب‌های محیط زیستی بارز است. برای اینکه ما از مردم بخواهیم که در این مسائل همراهی و همکاری بکنند، صرفا عوامل بازدارنده کافی نیست؛ یکی از مسائل خیلی مهم، بحث مشارکت اجتماعی است. باید به مردم اجازه پرداختن به مسائل شهری را داد تا نظراتشان را، چه غلط و چه درست، در این زمینه مطرح و احساس کنند که حرفشان مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین باید مردم آموزش ببینند تا متوجه شوند تغییرات در محیط زیست چه تاثیراتی مهم و حیاتی در زندگی آن‌ها بر جای خواهد گذاشت.
وی با اشاره به اهمیت حاشیه شهر، گفت: حدود یک و نیم میلیون نفر از شهرستان‌ها آمده و عمدتا در حاشیه شهر مشهد سکونت دارند و زمین، خانه‌ها، آب و برقشان غیرقانونی است. باید برای این افراد ارزش قائل شد و اشتغال‌زایی کرد.
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: بنابراین مردم را باید به صورت جدی به کار گرفت؛ در این صورت وقتی افراد مسائل محیط زیستی را درک کنند، مطمئن باشید که تمام تلاششان را برای حفاظت از آن به کار خواهند گرفت.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر