خشکسالی در سال ۱۴۰۰ به دنبال کاهش ۴۰ درصدی بارندگی

رئیس سازمان محیط زیست ایران با اشاره به گسترش بحران منابع آب در ایران گفته است: «جنگ آب بین استان ها شروع شده است» و این جنگ «از استان به استان در حال رسیدن از روستا به روستا است».

عیسی کلانتری که روز دوشنبه ۲۷ اردیبهشت در یک نشست علمی مرتبط با سیاست‌های محیط زیست در ایران سخنرانی می‌کرد، از استان‌های «اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان» به عنوان مناطقی نام برده که جنگ آب دارند.

در ماه‌های اخیر اما برخی مسئولان دولت ایران با اعلام کاهش بارندگی در سال ۹۹ و تداوم این وضعیت در سال جاری، درباره خشکسالی هشدار داده و می‌گویند وضعیت آب روستاها در مناطق مختلف ایران با بحران بیشتری مواجه است.

اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران ، روز ۱۲ اردیبهشت از تامین آب آشامیدنی هفت هزار روستای بالای بیش از ۲۰ خانوار کشور با تانکر خبر داد.

مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نیز با اشاره به کاهش ۴۰ درصدی بارندگی در کشور در سال ۹۹، اعلام کرده‌اند که تا پایان سال گذشته تنها چهار استان کشور بارش‌ نرمال داشتند.

عیسی کلانتری در سخنرانی امروز خود همچنین گفته است از بین رودخانه‌های کشور، تنها دو رودخانه کارون و سفید رود زنده هستند و به مقصد می‌رسند و سالانه «۲۰ میلیارد متر مکعب» آب از منابع طبیعی و آب های زیر زمینی اضافه برداشت» می‌شود.

او پیش‌بینی کرده است که تا سال ۱۴۲۰ در زمین‌های اطراف کوه‌های زاگرس و جنوب البرز تا دریاهای جنوب و مرزهای شرقی «اثری از کشاورزی نخواهد بود» و طبیعت ایران «قربانی سیاست های کلان کشور شده است».

رئیس سازمان محیط زیست ایران با انتقاد از سیاست‌هایی چون خودکفایی که منجر به غارت و تجاوز به منابع می‌شود، گفته است: «کشور در حال محو شدن است» و «مسئولین ۴۰ سال اخیر» باید بابت ویران کردن طبیعت پاسخگو باشند.

پیش از این، مصطفی فدایی‌فرد، عضو کمیته ملی سدهای بزرگ ایران نیز گفته بود ایران از بحران آب عبور کرده‌ است و به «ورشکستگی آبی» رسیده‌ است ولی مسئولان کشور متوجه این وضعیت نیستند.

به گفته این کارشناس، مقدار بارش در ایران حدود یک‌سوم میانگین جهانی و میزان تبخیر آب در ایران حدود سه برابر متوسط جهانی است و بخش مهم بحران‌های موجود در ایران، ناشی از سوءمدیریت است.

برآورد سال ۲۰۱۹ «موسسه منابع جهان» نشان می‌دهد ایران در صدر کشورهایی‌ست که با یک «بحران فوق‌العاده» در زمینه آب دست به گریبان است و در لبه «روز آخر» قرار گرفته‌، یعنی روزی که منابع آبی در آن ممکن است به پایان برسد. این گزارش ایران را در رده چهارم کشورهای نزدیک به «روز آخر» قرار داده بود.

بی‌آبی و طرح‌های انتقال آب در برخی از استان‌های ایران در سال‌های اخیر بارها باعث برگزاری تجمع و در پی آن درگیری بین مردم و نیروی انتظامی شده است.

از جمله، اسفند سال ۹۷، کشاورزان منطقه ورزنه در شرق اصفهان در اعتراض به کم‌آبی و همچنین اختصاص نیافتن حق‌آبه بارها تظاهرات و تجمع کردند.

در جریان این اعتراض‌ها، شماری از کشاورزان با حضور در نمازجمعه ضمن پشت کردن به جایگاه امام جمعه، ضمن انتقاد شدید از سیاست‌های حکومت ایران شعار دادند: «پشت به دشمن – رو به میهن».

پس از آن هم تجمع‌های اعتراضی در مورد کم‌آبی در برازجان، مرکز شهرستان دشتستان استان بوشهر، در منطقه کازرون استان فارس، منطقه یاسوج در استان کهگیلویه و بویر احمد و شهر سامان در استان چهار محال بختیاری برگزار شده است.

در یک مورد دیگر، در جریان درگیری‌های سال ۹۵ در شهرستان بلداجی استان چهار محال و بختیاری به دلیل اعتراض به یک پروژه انتقال آب تعدادی از کشاورزان بازداشت شدند و یک نفر نیز جان خود را از دست داد.

پس از این ماجرا، دادگاهی در استان چهار محال و بختیاری، ۷۶ کشاورز معترض به طرح انتقال آب را هر کدام به چهار ماه زندان و ۳۰ ضربه شلاق محکوم کرد.